Stikstof en Eiwit, (nog steeds) een dure combi of is er een 'natuurlijke' oplossing?

Doordat we vorig seizoen van één euro per kg stikstof naar soms tot wel 4 euro per kg zijn gegaan zijn we ook dit seizoen inventiever en gaan nadenken hoe het misschien wel blijvend anders kan (moet). Een belangrijke vraag is daarom ‘hoe kunnen we meer eiwit van eigen land halen?’. De in de bodem levende stikstofbindende bacteriën zijn al heel lang onderwerp van onderzoek. Vooral de vrijlevende bacteriën zijn erg interessant omdat veel gewassen hiervan profiteren. In dit nieuwsitem zetten we een aantal zaken op een rij.

Het groeiseizoen is (eindelijk) volop gaande. Hoewel er hier en daar nog volop wordt gezaaid, zit op veel plekken de eerste snede gras al weer in de kuilbult. Voor veel gewassen is de komende periode belangrijk. De noodzaak van efficiënt met stikstof omgaan is groot terwijl het aanbod (nog altijd) schaars is. Ook al lijken de prijzen weer iets richting 'normaal' te gaan, de stikstof is nog altijd niet goedkoop. Doordat we vorig jaar van één euro per kg stikstof naar soms wel tot 4 euro per kg zijn gegaan worden we nu ook inventiever en gaan we nadenken hoe het misschien anders kan (moet). Daar waar Healthy Soil al jaren werkt met een product genaamd Ferti-N, zien we ook andere partijen ineens met natuurlijke oplossingen komen voor andere stikstof aanvoer (zie verderop in dit artikel)

Stikstof wordt eiwit

De stikstofprijs, aangevoerd als eiwit, is ook sterk gestegen. Een belangrijke vraag is daarom ‘hoe kunnen we meer eiwit van eigen land halen?’, het zogenaamde EEL, Eiwit van Eigen Land. Veehouders zijn daar (terecht) druk mee. Ook voeradviseurs wijzen op de noodzaak om meer eiwit zelf te telen. Maar hoe doe je dat?
Eiwit bestaat uit CHNOPS. (koolstof, waterstof, stikstof, zuurstof, fosfaat en zwavel). Wat opvalt is dat er belangrijke elementen inzitten die in de atmosfeer aanwezig zijn terwijl anderen uit de bodem komen. Om eiwit te maken is het essentieel dat de plant hierover in voldoende mate kan beschikken. Naast deze elementen zijn er essentiële sporenelementen nodig, energie en water voor de vorming van aminozuren waaruit eiwit bestaat.

Doordat we ook steeds meer rekening moeten houden met de extreme omstandigheden, zijn met name energie en water ook een belangrijk onderdeel geworden voor het resultaat. Een efficiënte stikstofvorm die minder energie en water vergt om uiteindelijk de plant makkelijker eiwitten op te laten bouwen, wordt dan ook steeds belangrijker (zie onderstaande slide), naast het evenwichtig van mineralen en een goede structuur van de bodem uiteraard. Dus ondank de prijsstijgingen, blijf eerst kijken naar wat iets oplevert en dan pas wat iets kost!

Eiwit uit de bodem

Eiwitten bestaan uit 20 aan elkaar gekoppelde aminozuren als bouwstenen. Elke Amide-verbinding bevat stikstof. Is stikstof niet goed benut door het gewas, omdat het in de verkeerde vorm beschikbaar was, dan blijft stikstof als stikstof in de plant. Vrijwel altijd gebeurt dit met een overmaat aan nitraatstikstof. Dit veroorzaakt allerlei problemen voor het gewas en voor de uiteindelijke ‘consument’, of dat nu de mens is of het dier. Bij melkvee kennen we dit als OEB. De beschikbaarheid van stikstof is essentieel voor een gezonde gewasontwikkeling. Zonder stikstof geen leven. (mooi woord hé, stikstof. Het is een stof waar je in kunt stikken maar waar je niet zonder kunt als je wilt leven…). Een belangrijke bron van stikstof is microbieel bodem eiwit, ontstaan vanuit de  bodembiologie. Dit is net zo essentieel voor het gewas als microbieel eiwit in de pens van een koe. Er is een duidelijke parallel tussen pens-microben en bodem microben. Beiden zijn onlosmakelijk verbonden aan microbiële eiwitten.

Om dit proces goed en effectief te laten verlopen is het van belang dat de bodemcondities optimaal zijn voor de “pens-microben” van de bodem. Deze microben zijn bijvoorbeeld stikstofbindende bacteriën. Denk aan Rhizobia bacteriën aan de wortel van vlinderbloemigen zoals klaver. Maar de Rhizobium is slechts een beperkte groep microben waar de landbouw gebruik van kan maken. Er is een veel grotere groep die een bredere toepassing kent en niet afhankelijk is van specifieke waardplanten. Dat zijn vrijlevende stikstofbindende bacteriën zoals Azotobacter (o.a. in de Ferti-N)

Deze groep stikstofbindende bacteriën geeft een extra stimulans aan Rhizobia bacteriën zonder zelf afhankelijk te zijn. Ze maken voor de plant ook nog eens zo’n 30 kg stikstof beschikbaar voor het gewas. Dit blijkt uit resultaten in vele proeven zoals in de teelt van tulpen, aardappel, gras, tarwe en maïs. De beschikbaar gemaakte stikstof komt uit de atmosfeer. Het helpt de input van stikstof uit kunstmest te verlagen en toch een goede opbrengst te realiseren. Deze stikstof uit de atmosfeer geleverd aan de gewassen is het eiwit uit de bodem.

Wat te doen om de stikstof levering te benutten.

De in de bodem levende stikstofbindende bacteriën zijn al heel lang onderwerp van onderzoek. Vooral de vrijlevende bacteriën zijn erg interessant omdat veel gewassen hiervan profiteren. Prof. Dr. William Albrecht heeft veel onderzoek hiernaar gedaan, zie de Albrecht Papers. Het Soil Activation Program (SAP) van Healthy Soil vind hierin zijn oorsprong. Vanuit de Kinsey-Albrecht bodem analyses en de bijhorende adviezen worden de principes van Albrecht vertaald naar de praktijk op het veld. Door toe te werken naar de juiste bodemcondities, door te streven naar een evenwichtige samenstelling aan het TEC (klei-humus complex) is het mogelijk stikstof levering vanuit de bodem door bodemleven te bevorderen. Iedere kilo stikstof die via bodemleven beschikbaar komt voor gewassen is van voordeel voor u, voor het gewas dat u teelt, en voor de kwaliteit die u levert. Met minder nitraat in een plant is de droge stofopbrengst hoger en de ziekte gevoeligheid lager.

Oud nieuws in een nieuwe opzet.

Ferti-N bevat de in Nederland ontdekte Azotobacter zoals die door Prof. Dr. William Albrecht wordt beschreven begin 1900. Deze bacterie is voor u als veehouder op gras en maïs een geweldige aanvulling op uw eiwit behoefte en voor u als akkerbouwer een stimulans voor een steviger, gezonder minder kwetsbaar graangewas.

Door niet met nitraatmeststoffen te werken maar met het voor bodemleven bruikbare ureum kunt u al grote voordelen behalen. Ureum houdende meststoffen zijn amide meststoffen die voor biologie veel efficiënter zijn te benutten. Het bodemleven profiteert hier duidelijk van. Ook de stikstofbindende, en in vrijwel elke bodem levende Azotobacter uit de Ferti-N.

En wat dacht u van de prijs? Voor de 'oude' € 1,00 per kilo stikstof (afkomstig uit bodem en atmosfeer) krijgt u 30 kg stikstof beschikbaar dankzij de Azotobacter.